Wyniki

W tej części pracy dyplomowej znajdzie się omówienie uzyskanych rezultatów z własnych badań. Stosujemy czas przeszły, stronę bierną – taki język ma podkreślać obiektywizm badań (np. stwierdzono, wyliczono, uzyskano, zaobserwowano zamiast: zaobserwowałem, wyliczyłam, stwierdziłem itd). Ostatnio czasami się od tego odchodzi, wychodząc z założenia, że nie język decyduje o obiektywizmie badań. Niemniej w tradycji większości uczelni wyższych preferuje się tradycyjną formę czyli czas przeszły i stronę bierną.

Rezultaty własnych badań powinny być przedstawione logicznie, według przejrzystego schematu, ułatwiającego czytelnikowi zapoznanie się wynikami. Zazwyczaj jest to obszerny rozdział dlatego można podzielić go na tematyczne podrozdziały.

W pracach zoologicznych i ekologicznych, w których badane as np. zgrupowania chruścików można zastosować rozdzielenie wyników na część autekologiczna (przegląd gatunków) oraz cześć synekologiczną.

a. Przegląd systematyczny gatunków (autekologia). Po wyraźnie materiałowej części wymieniającej liczbę osobników na poszczególnych stanowiskach, zbiornikach, siedliskach, okresach fenologicznych itd. może nastąpić podsumowanie i uogólnienie charakteru ekologicznego gatunku, posiłkując się także literaturą. A więc jest to typowa dyskusja. Taka konstrukcja jest logiczniejsza niż prezentowania wyników dla wszystkich gatunków, a potem jeszcze raz dla wszystkich gatunków przeprowadzać dyskusję i wyciągać wnioski. Autekologiczny przegląd gatunków zaburza czytelność oddzielenia wyników od dyskusji. Przy każdym gatunku - swoistym podrozdziale – mogą znaleźć się informacje z własnych wyników, jak i informacje z literatury. Na koniec może pojawić się wniosek, dotyczący charakteru gatunków (np. jeziorny, eurytopowy, drapieżny). Umieszczanie przeglądu gatunków (część autekologiczna) ma sens wtedy, gdy wykorzystujemy gatunki do opisu biocenozy, a więc traktujemy je jako swoiste cechy. Można jednakże umieścić informacje o gatunkach w „materiałach i metodach”, np. w tabeli, z informacjami, które uznaliśmy za gatunki jeziorne, drobnozbiornikowe itd. Jest to podstawa o dalszej analizy.

Wydzielenie części autoekologicznej może powodować przemieszanie części wynikowej i dyskusji. W zasadzie charakterystyka każdego gatunki składa się z części materiałowej (jaki jest nasz materiał ile, gdzie i kiedy zebrane osobniki) wynikowej (można na zawartość materiału spojrzeć jako wynik naszych badań) w której dokonujemy zestawienia i analizy, wskazującej na nierozmieszczenie zebranych osobników danego gatunku w różnych siedliskach, zbiornikach wolnych, okresów fenologicznych itd. Przy mniejszym materiale to zazwyczaj same liczby, ale czasem także bardziej subtelne analizy statystyczne, W końcu dyskusja, czyli przytoczenie danych z piśmiennictwa na temat rozmieszczenie tego gatunku, preferencji siedliskowych, typów zbiornika itd. Na koniec mogą znaleźć się konkluzje, tj czy nasze obserwacje i dane pokrywają się z danymi z piśmiennictwa, czy też pojawiają się jakieś różnice, nowe fakty i stwierdzenia. Ta zaburzona konstrukcja (każdy gatunek to mini rozdział o strukturze: materiał, wyniki, dyskusja).

b. Ogólna charakterystyka materiału (zestawienie tabelaryczne gatunków, dominacja, frekwencja, wskaźniki różnorodności, naturalności itp.).

c. Omówienie fauny różnych środowisk, stanowisk, siedlisk okresów fenologicznych.

d. Analiza podobieństw faunistycznych pomiędzy stanowiskami, zbiornikami, siedliskami itp.

e. Analiza współwystępowania gatunków, wyróżnienie zgrupowań.

f. Analiza korelacji między jakimiś czynnikami itd.

g. Inne analizy.

Wyżej przedstawiona została przykładowa struktura „wyników” pracy opisowej. Prace o charakterze eksperymentalnym będą miały inne podrozdziały. 

Podobnie z pracą o charakterze przeglądowym (wyniki i dyskusja tworzą w zasadzie jeden rozdział). Przemieszane treści wynikowej i interpretacji.

W pracy przeglądowej nie podajemy własnych wyników badań tylko relacjonujemy wyniki zawarte w różnych publikacjach. Naszym autorskim i oryginalnym elementem będzie sposób przedstawienia tych rezultatów, dobór zagadnień, tematów i kolejnośc zaprezentowanych publikacji. Może być chronologicznie, zagadnieniami lub mieszany sposób.

Wytyczne dotyczące korzystania z AI w pisaniu sprawozdań naukowych

Zdjęcia z muzeum. Technologia przeszłości.

AI może być pomocnym narzędziem w organizacji treści, poprawie stylu oraz przyspieszeniu procesu pisania sprawozdania naukowego. Nie może jednak zastąpić samodzielnego myślenia, analizy i interpretacji wyników. Celem jest używanie AI jako asystenta, a nie autora.

Struktura sprawozdania naukowego

Sprawozdanie powinno zawierać następujące sekcje:
Wstęp – tło teoretyczne, cel badania.
Materiał i metody – opis procedury badawczej.
Wyniki – przedstawienie danych bez interpretacji.
Dyskusja wyników – analiza wyników, porównanie z literaturą.
Bibliografia – lista źródeł wykorzystanych w pracy.

Przygotowanie danych przed użyciem AI

Przed skorzystaniem z AI należy przygotować:
Cel badania – jasny i zwięzły opis, czego dotyczy eksperyment.
Metody badawcze – opis użytych narzędzi, próby, procedur.
Dane i wyniki – surowe dane, wykresy, tabele.
Własne przemyślenia – wstępna interpretacja wyników.
Literatura naukowa – źródła, z których korzystano.

Jak pisać prompty do AI?

🔹 Wstęp

👉 "Napisz wstęp do raportu naukowego na temat [temat], uwzględniając tło teoretyczne i cel badania."

🔹 Materiał i metody

👉 "Sformatuj w stylu naukowym poniższy opis metodologii: [opis metod]."

🔹 Wyniki

👉 "Zredaguj opis wyników na podstawie tych danych: [tu wklej dane]. Nie interpretuj ich jeszcze."

🔹 Dyskusja wyników

👉 "Zinterpretuj te wyniki w kontekście badań naukowych. Oto wyniki: [wyniki]. Oto literatura: [cytowane źródła]."

🔹 Bibliografia

👉 "Sformatuj poniższe źródła w stylu [APA/MLA/Chicago]: [lista źródeł]."

Zasady odpowiedzialnego korzystania z AI

✅ Sprawdź poprawność informacji. AI może generować błędy i nieścisłości. 

✅ Nie kopiuj odpowiedzi AI bez analizy. Upewnij się, że treść jest logiczna i zgodna z literaturą. 

✅ Edytuj i dopracuj tekst. AI może pomóc w organizacji myśli, ale styl i interpretacja muszą być twoje. 

✅ Oceń jakość odpowiedzi. Czy raport jest spójny? Czy nie powiela oczywistych informacji? 

✅ Zachowaj zgodność z etyką akademicką. AI nie powinno zastępować twojej pracy – korzystaj z niego jako wsparcia, nie jako autora.

Podsumowanie

AI to potężne narzędzie, ale wymaga krytycznego podejścia. Wykorzystując je do pisania sprawozdań, należy pamiętać o odpowiedzialnym podejściu do nauki i analizie wyników. AI ma pomagać, ale nie wyręczać!

Tekst powstał przy wykorzystaniu Chat GPT.

Dyskusja

Dyskusja

W tym rozdziale znajdzie się omówienie wyników, ich interpretacja, na tle innych danych z piśmiennictwa. Łatwiej ułożyć kompozycję dyskusji dla prostej pracy z jednym eksperymentem. Trudniej poradzić sobie z dyskusją w przypadku wielowątkowej, opisowej pracy ekologicznej. Wraz z analizą obiektu ekologicznego wyłania się czasem kilka różnych wątków. Wtedy dyskusję także trzeba rozdzielić na kilka mniej lub bardziej zazębiających się problemów, czasem stosując nawet tytuły podrozdziałów.

 
W dyskusji trzeba porównać własne obserwacje i wyniki eksperymentalne lub nawet wnioski i hipotezy z innymi, publikowanymi danymi. Pojawia się pytanie jak interpretować uzyskane wyniki. Jest więc miejsce na subiektywizm, byleby czytelnik wyraźnie był o tym informowany. Jest też miejsce na „pogdybanie” i popisanie się swoją erudycją naukową.

Spis treści

Spis treści

Spis treści może być umieszczony na początku pracy lub na końcu. Można go zestawić używając automatycznych spisów treści (odpowiednio sformatowane muszą być tytuły rozdziałów i podrozdziałów), wykorzystując tabelę (zlikwidować widoczne obramowania tabeli) lub zestawić w formie standardowego tekstu. W dwu ostatnich przypadkach trzeba sprawdzić odwołania do stron po każdorazowym modyfikowaniu tekstu i podziału na strony.

Streszczenie i abstrak

Streszczenie (abstrakt)
W streszczeniu powinno być zawarte wszystko z pracy: a więc i elementy wstępu z zaznaczonym problemem badawczym i/lub celem pracy, opisem materiału i metod, najważniejszymi wynikami (odwoływać się do tabel, rysunków, wykresów), jak i elementy z dyskusji. 

Abstrakt jest formą jeszcze krótszą o objętości ok. 10 wierszy, streszczenie zaś ok. 1-2 stron. W abstrakcie powinny się znaleźć najważniejsze obserwacje lub wnioski wynikające z naszej pracy.


Streszczenie w języku angielskim

Od 2004 roku na Wydziale Biologii i Biotechnologii wymagane jest zamieszczenie w pracy magisterskiej streszczenia w języku angielskim. Wskazane byłoby umieszczenie angielskich podpisów do tabel i rycin. Dla przejrzystości pracy można angielskie tytuły tabel i rysunków umieścić tuż za angielskim streszczeniem (jako element całości).

Publikacja naukowa

Publikacja naukowa to artykuł opublikowany w czasopiśmie naukowym, spełniający określone kryteria poprawności, opisujący oryginalne badania naukowe i wynikające z nich wnioski, lub zbierający w formie przeglądu wnioski z wcześniej opublikowanych prac (praca przeglądowa). Publikacje naukowe są zazwyczaj naukowym źródłem pierwotnym. Zaliczyć je można do literatury faktu. Jednym z kryteriów publikacji naukowej jest recenzowanie jej przed publikacją przez innych specjalistów z danej dziedziny. Na tej podstawie redakcja dopuszcza daną pracę do druku (recenzenci opiniują czy jest rzetelna, oryginalna, czy przedstawia nowe wyniki i czy jest napisana czytelnie, poprawnie itd.).

Różne dyscypliny naukowe wytworzyły swoje, czasem specyficzne, kryteria i styl publikacji naukowych. Wszystkie jednak powinny być obiektywne i weryfikowalne, dlatego w publikacjach naukowych niezwykle ważnym jest podawanie źródeł danych, opinii, faktów, interpretacji. Po to, aby łatwo było zweryfikować.

W czasopismach naukowych spotyka się zazwyczaj trzy rodzaje publikacji:

• źródłowe (studialne, oryginalne), które opisują badania własne autora lub zespołu naukowego (grupy autorów), 
• niektóre publikacje źródłowe przyjmują postać tzw. komunikatów - t.j. skróconego do minimum opisu wstępnych badań, które są w toku. Są to zazwyczaj streszczenia z materiałów zaprezentowanych na konferencji (w formie posteru, referatu, doniesienia, komunikatu itd.).
• przeglądowe, które zbierają i konfrontują z sobą wnioski z wielu publikacji źródłowych w celu usystematyzowania pewnego obszaru badań, 
• polemiczne,  które odnoszą się do wcześniejszych publikacji, kwestionując część zawartych w nich wniosków, lub wiarygodność opisu zawartych w nich badań własnych. 
• prace teoretyczne (dotyczą teorii i paradygmatów, modeli) - nie przynoszą nowych danych ale je porządkują w formie nowych modeli, teorii, koncepcji. Nowością i oryginalnością jest teoria (hipoteza, model, paradygmat).

Komunikaty są w większości czasopism szybciej recenzowane i drukowane niż pełne publikacje źródłowe, a głównych celem ich pisania jest "zaklepywanie" tematu, w momencie kiedy ma się interesujące wyniki badań, w "gorącej" tematyce, która prawdopodobnie jest też badana przez innych naukowców. Komunikaty nie posiadają zwykle wstępu i podsumowania leczy tylko opis badań i ich krótką dyskusję. Zazwyczaj komunikaty są uzupełnieniem referatu (posteru) zaprezentowanego w czasie konferencji naukowej, seminarium, dyskusji panelowej itp.

Publikacja naukowa jako źródło wiedzy naukowej (Z Wikipedii) Z pewną przesadą można powiedzieć, że suma wiedzy zawarta we wszystkich publikacjach naukowych wydawanych na świecie jest równa całej dostępnej powszechnie wiedzy naukowej. Publikacja naukowa przed ukazaniem się w druku przechodzi zazwyczaj proces recenzowania, który czasami prowadzi do odrzucenia publikacji, a czasem do jej zasadniczej korekty merytorycznej. Systemy recenzowania nie dają jednak stuprocentowej pewności, czy np. opisane w publikacji badania nie są sfałszowane. Jednak obowiązek opisywania badań w sposób, który może być powtórzony daje przynajmniej możliwości zweryfikowania ich przez innych badaczy. Znaczny, trudny do ustalenia, odsetek opisywanych badań, jeśli nie wygląda podejrzanie i nie kłóci się z dotychczasową wiedzą naukową nie jest nigdy weryfikowany przez innych badaczy. Rodzajem kryterium znaczenia i wartości publikacji jest liczba jego cytowań w innych publikacjach, gdyż publikacje są cytowane przez innych badaczy w momencie gdy muszą się oni do nich z jakiegoś powodu odnieść, np. w celu użycia do własnych badań jakiejś metody badawczej opisanej w cytowanej publikacji. Tytuł, adresy i nazwiska autorów, słowa kluczowe i abstrakty stanowią tradycyjnie własność publiczną, t.j. są nieodpłatnie udostępniane przez wydawców czasopism naukowych wszystkim zainteresowanym, co umożliwia m.in. tworzenie baz danych publikacji. Pozostała część publikacji stanowi zwykle własność wydawcy czasopisma i nie wolno jej bezpłatnie rozpowszechniać. Dostęp do pełnych tekstów jest zazwyczaj związany z opłatami, które muszą wnosić albo biblioteki gromadzące czasopisma naukowe, albo sami potencjalni czytelnicy. Liczba publikacji naukowych, które ukazują się na świecie jest szacowana na nie mniej niż 1 milion rocznie. Aby odnaleźć w tym gąszczu informacji interesujące dla czytelnika publikacje, tworzone są naukowe bazy danych, w których są gromadzone abstrakty publikacji i które umożliwiają ich wyszukiwanie po słowach kluczowych, autorach, słowach w tytule itp. Do dwóch największych tego rodzaju baz danych zalicza się Current Contents prowadzona przez Instytut Filadelfijski i Scopus prowadzona przez wydawnictwo Elsevier.

(wykorzystano informacje zawarte w polskiej Wikipedii w hasłach: publikacja naukowa)

Konspekt pracy w formie mapy myśli